EKΘΕΣΗ ΚΛΕΙΩΣ ΜΑΚΡΗ «ΠΑΙΔΙ ΜΕ ΤΟ ΓΡΑΤΣΟΥΝΙΣΜΕΝΟ ΓΟΝΑΤΟ» ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ

Υπεύθυνοι Εκπαιδευτές: Αλεξάνδρα Βασιλοπούλου, Αλέξανδρος Σταθακιός

  Με αφορμή την επίσκεψή μας στις10-2-2017 στον Πολυχώρο Poems and Crimes   στην έκθεση της Κλειώς Μακρή «Το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο», που οφείλει τον τίτλο της στο ομώνυμο ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη (ανήκει στην ποιητική συλλογή «Ήλιος ο Πρώτος»), διαβάσαμε και αναλύσαμε το ποίημα, δίνοντας ο καθένας την προσωπική του ερμηνεία.

Γλυπτό της Κλειώς Μακρή από την συλλογή "Το παιδί με το γρατσουνισμένο  γόνατο" 

Οδυσσέας Ελύτης,

«Παιδί με το γρατσουνισμένο γόνατο»

(από την ποιητική συλλογή «Ήλιος ο Πρώτος», 1943)

Παιδί με το γρατσουνισμένο γόνατο
Κουρεμένο κεφάλι όνειρο ακούρευτο
Ποδιά με σταυρωμένες άγκυρες
Μπράτσο του πεύκου γλώσσα του ψαριού
Αδερφάκι του σύννεφου!

Κοντά σου είδες ν’ ασπρίζει ένα βρεμένο βότσαλο
Άκουσες να σφυρίζει ένα καλάμι
Τα πιο γυμνά τοπία που γνώρισες
Τα πιο χρωματιστά

Βαθιά-βαθιά ο αστείος περίπατος του σπάρου
Ψηλά-ψηλά της εκκλησίτσας το καπέλο
Και πέρα-πέρα ένα βαπόρι με φουγάρα κόκκινα.
Είδες το κύμα των φυτών όπου έπαιρνεν η πάχνη
Το πρωινό λουτρό της το φύλλο της φραγκοσυκιάς
Το γεφυράκι στη στροφή του δρόμου
Αλλά και τ’ αγριοχαμόγελο

Σε μεγάλους χτύπους δέντρων
Σε μεγάλα λιοστάσια παντρειάς
Εκεί που στάζουν από τα ζουμπούλια δάκρυα
Εκεί που ανοίγει ο αχινός τους γρίφους του νερού
Εκεί που τ’ άστρα προμηνούν τη θύελλα.

Παιδί με το γρατσουνισμένο γόνατο
Χαϊμαλί τρελό σαγόνι πεισματάρικο
Παντελονάκι αέρινο
Στήθος του βράχου κρίνο του νερού
Μορτάκι του άσπρου σύννεφου!

Στη συνέχεια μάς δόθηκε η εξής άσκηση  δημιουργικής γραφής: Έχοντας κατά νου το ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη και τα έργα με τα παιδιά που είδαμε στην έκθεση της Κλειώς Μακρή, γράψτε ένα σύντομο κείμενο σε ποιητικό ή πεζό λόγο, ξεκινώντας με τη φράση: Είμαι το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο.
Να λοιπόν τα κείμενά μας! Προέκυψαν όλα αυθόρμητα μέσα σε ένα δεκαπεντάλεπτο που είχαμε στη διάθεσή μας για τη συγκεκριμένη άσκηση. Αξίζει να σημειωθεί πως είναι η πρώτη φορά που δοκιμάσαμε να κάνουμε κάτι ανάλογο στα πλαίσια του Εργαστηρίου Δημιουργικής Γραφής. Και βεβαίως και η πρώτη φορά που αποφασίζουμε «να εκτεθούμε» αναρτώντας «μετά φόβου και πάθους» τα γραπτά μας.
Εσείς, οι επισκέπτες του blog μας, θα είστε και οι πρώτοι μας κριτές. Ζητούμε, λοιπόν, την επιείκειά σας!!!
Τα κείμενα παρατίθενται με τυχαία σειρά.

1ο κείμενο:

Δεν είμαι το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο. Είμαι το μεγάλο παιδί με το χαλασμένο αστράγαλο. Το αυτοκίνητο που με χτύπησε πριν χρόνια μού στέρησε το τρέξιμο, το παιχνίδι, την μπάλα, μου τάραξε τον ψυχικό μου κόσμο. Με πόνεσε και μέσα και έξω. Κάθε φορά που το θυμάμαι, γεμίζω παράπονο. Αλλιώς ένιωθα με την ισορροπία μου. Ξαφνικά μια μέρα ένα αυτοκίνητο μού τα άλλαξε όλα. Εγώ, όμως, παρά τις δυσκολίες, δεν το βάζω κάτω και προχωρώ. Το πείσμα μου είναι η κινητήριος δύναμη στην ζωή μου. (Θ.Μ.)

2ο κείμενο:

Είμαι ένα παιδί με γρατσουνισμένο γόνατο. Φοράω κοντά παντελονάκια και χαϊμαλιά στο λαιμό. Μου έχουν κουρέψει τα μαλλιά, είμαι γεμάτο όνειρα που κανείς δεν μπορεί να μου περιορίσει. Κάθομαι στην άκρη της θάλασσας και βλέπω να ασπρίζουν τα βότσαλα. Ο νους μου περιπλανιέται σε τοπία, σε ψηλές εκκλησίες, γεφυράκια και φραγκοσυκιές. Θέλω να ξαναβρεθώ εκεί! (Β.Β.)

Γλυπτό της Κλειώς Μακρή από την συλλογή "Το παιδί με το γρατζουνισμένο  γόνατο"

3ο κείμενο:

Είμαι το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο, με όνειρα πολλά και με αδελφάκι μου το σύννεφο. Παίζω σε τοπίο γυμνό με βότσαλα, έχοντας δίπλα μου μια εκκλησιά και βλέποντας τα μεγάλα βαπόρια με τα κόκκινα φουγάρα. Είμαι το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο, με το κοντό παντελονάκι, με το χαϊμαλί στο λαιμό και με το θεληματικό πηγούνι. Παίζω μέχρι τ΄ άστρα του ουρανού να φωτίσουν τη νύχτα κι η πρωινή πάχνη νά’ρθει να με βρει, για να αρχίσω πάλι το παιχνίδι με το αδελφάκι μου το σύννεφο. (Μ.Κ.)

4ο κείμενο:

Είμαι το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο. Κανείς δε θα μου πάρει το όνειρο. Αγαπώ την φύση και τον ουρανό. Είμαι αδελφάκι του σύννεφου. Βλέπω κι ακούω τα τοπία και τα χρώματα, τον αστείο περίπατο του σπάρου, το καπέλο της εκκλησίας και ένα βαπόρι με κόκκινα φουγάρα. Βλέπω και μυρίζω την πρωινή πάχνη και το λουτρό των φυτών το πρωί. Προσπαθώ να το απολαύσω, όσο μπορώ και αντέχω. (Κ.Μ.)

5ο κείμενο:

Είμαι το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο, γεμάτο όνειρα κι ελπίδες, έτοιμο για παιχνίδι. Έχω σκοπό να κατακτήσω τη γειτονιά και να κάνω φίλους χωρίς περιορισμούς. Όλα είναι πρωτόγνωρα και ενδιαφέροντα. Δε με χωράνε όμως τα σύνορα της γειτονιάς μου. Θέλω να ανοίξω τα φτερά μου, να πετάξω σε άλλες γειτονιές, να γνωρίσω καινούριους φίλους. Θέλω να πετάξω πάνω σε ένα συννεφάκι αλλά συνάμα φοβάμαι το άγνωστο.(Θ.Θ.)

6ο κείμενο:

Είμαι ένα παιδί με γρατζουνισμένο γόνατο. Το κεφάλι μου πάντα το περιποιούμαι, κουρεύοντάς το. Παλεύω να ξεμπλέξω τις σταυρωμένες άγκυρες. Είμαι το αδελφάκι του άσπρου σύννεφου. Τα όνειρά μου δεν επιδέχονται καμία έκπτωση. Θα τα πραγματοποιήσω, ό,τι κι αν σημαίνει αυτό. Είδα κοντά μου ν΄ασπρίζει ένα βότσαλο, άκουσα ένα καλάμι να σφυρίζει. Γνώρισα τα πιο γυμνά τοπία. Ήσαν πανέμορφα αλλά γυμνά. Και παραδόξως ήταν χρωματιστά.

Είδα την πάχνη να παίρνει το λουτρό της στο κύμα των φυτών, το γεφυράκι στην στροφή του δρόμου. Είδα όμως και το αγριοχαμόγελο.Εγώ είμαι το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο, με το χαϊμαλί το τρελό και το θεληματικό πηγούνι.Είμαι ένα παιδί με παντελονάκι αέρινο, βάζω το στήθος μου μπροστά, σαν να΄ναι βράχος, σαν να΄ναι κρίνο του νερού. Συνάμα είμαι κι ένα μικρό μαγκάκι(ή «μορτάκι») που ταξιδεύω με το άσπρο μου το συννεφάκι κυνηγώντας τα όνειρά μου. (Χ.Ψ.)

7ο κείμενο:

Είμαι το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο. 

Με όνειρα πραγματικά, 

αδελφάκι του σύννεφου.

 Γνωρίζω τοπία χρωματιστά,

 βλέπω βαπόρια με φουγάρα κόκκινα,

 φοράω παντελονάκι αέρινο,

 έχω στήθος του βράχου

 και είμαι μορτάκι του άσπρου σύννεφου. (Γ.Ε)

8ο κείμενο:

Είμαι ένα παιδί με γρατζουνισμένο γόνατο, χωρίς παπούτσια, ξυπόλητο. Χαζεύω τα πλοία στο βάθος του ορίζοντα, ψαρεύοντας πολύχρωμους σπάρους. Πέρα πέρα ένα βαπόρι με φουγάρα κόκκινα. Το τοπίο γύρω μου είναι γυμνό αλλά πολύχρωμο.

Τα πόδια μου είναι γεμάτα αγκάθια. Πονάω πολύ, είμαι μόνος και  αλλά πρέπει να γυρίσω στο σπίτι, πριν πέσει το φως. Η ανηφόρα είναι μεγάλη και δύσκολη. Το γόνατο είναι μελανιασμένο, έτοιμο τόσο αυτό όσο κι εγώ να βάλουμε τα κλάματα. Φτάνοντας στο σπίτι ανακάλυψα τον μεγάλο ένοχο: ένας αχινός, που αντί να λύνει τους γρίφους του νερού, έμπηξε τα νύχια του στο δικό μου γόνατο. (Γ. Τ.)

9ο κείμενο:

Είμαι το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο. Αν και το κεφάλι μου έχει μαλλιά, νιώθω πως είμαι καραφλός. Αν και νιώθω καραφλός, το μυαλό και η ψυχή μου είναι γεμάτα όνειρα. Όσο κι αν μεγαλώνω, το συννεφάκι που είναι αδερφάκι μου, θα είναι πάντα δίπλα μου και θα με ταξιδεύει στα όνειρά μου. (Α.Λ.)

γλυπτό της Κλειώς Μακρή από την συλλογή "Το παιδί με το γρατζουνισμένο  γόνατο"

10ο κείμενο:

Είμαι ένα παιδί με γρατζουνισμένο γόνατο.

Ένα μικρό παιδί που παίζει

Μέσα σ΄αλάνες στα χωριά

Με βόλους, πέτρες, βρε παιδιά!

Ελάτε όλοι να παίξουμε

Κι ένα παιχνίδι νέο να συνθέσουμε.

Και τρέχει κάτω το παιδί

Και ξάφνου τρέχει και χτυπεί

Τρέχει αίμα πάνω στην ποδιά

Λερώνει την άγκυρα η σταυρωτή

Που του θυμίζει πως δε θα΄ναι 

Πάντοτε παιδί

Και σιγά σιγά θα μεγαλώνει

Και ο Θεός ο μέγας κι ο καλός

Θα του δίνει μέσ΄το βιος

Αυτό που ζήταγε μικρός.

Δειλινό ήταν καθώς πέρναγε από την εκκλησιά

Και ζήτησε απ΄το Θεό που τα παιδιά κοιτά

Σα μεγαλώσει

Τον κόσμο όλο να γυρίσει

Νέους λαούς και έθιμα να του γνωρίσει

Να δει κίτρινους, μαύρους και λευκούς

Που έχουνε ξέφρενους ρυθμούς

Χορούς εκστατικούς

Να πάει εκεί που ο Ήλιος δε θα δύσει

Και με τη γούνα βγαίνουν οι άνθρωποι απ΄το πρωί

Γιατί έχει κρύο πολύ πολύ

Αχ Θεέ μου, βόηθα με να πάω στην Άπω Ανατολή! (Χ.Δ.)

(Φωτογραφίες: Στέλιος Φούντας)